Hoe schrijf je een songtekst die raakt?

Zonder doel kun je niks raken.

Een songtekst schrijven is één. Maar een songtekst schrijven die raakt is twee. Weet je niet precies waar je naartoe wilt met je lied? Dan voelt het schrijfproces als een schuifelgang door het dwaalhuis op de kermis. BF! Alweer een kopstoot tegen het raam.

In dit blog lees je waar je níet moet beginnen, hoe The Beatles kunnen helpen en waarom je het schrijfproces beter eerst ondergronds begint.

Waar begin je?

Je zou simpel kunnen beginnen met een muzikaal ideetje dat je al hebt. Zo’n ideetje noem je een riff of een hook. Je zou daar de songtekst lukraak omheen kunnen schrijven. Maar dan loop je al snel vast in het gebrek aan richting. Dat is een regelrechte uitnodiging voor je innerlijke criticus om in je nek te komen hijgen.

Dus blijven je hangen in clichés. Je woorden raken geen diepere laag van betekenis. Je songtekst raakt je luisteraars als het prikje van een mug. De tekst jeukt.

Je moet een laagje dieper beginnen. Maar waar?

Benader het schrijven van de songtekst als een zaadje

Een zaadje is een klein ding. Maar het mooie aan een zaadje is dat het weet waar het heen wil.

Neem mijn favoriete bloem: de blauwe iris. Het zaadje weet al dat het een iris wordt voordat het überhaupt zonlicht, water en voeding krijgt. In het zaadje zit alle informatie opgeslagen om uit de groeien tot de magische blauwe bloem met tijgerprintachtig geelwit hart.

Het enige wat je hoeft te doen, is het zaadje in de juiste bodem planten. Zodra het zaadje in de juiste bodem zit, groeit het uit tot wat het wil uitgroeien. Moeiteloos en zonder frustratie.

Deze aanpak kun je ook gebruiken om een songtekst te schrijven. De songtekst zelf weet tot wat het wil uitgroeien als je eerst bedenkt waar je songtekst heen wil. Dat scheelt schrijffrustratie.

Maar hoe dóe je dat?

Hoe maak je een zaadje?

Verricht eerst ondergronds werk. Voeg eerst betekenis toe: start met het bedenken van een titel en een plot.

Wat is een plot?

Een plot is de betekenis van je lied. Het is het plan, de samenvatting, de invalshoek, de richting. Hier gaat het lied over.

The Beatles waren meesters in het bedenken van originele plots en bijbehorende titels. Bekijk deze voorbeelden maar eens:

• Als het slecht met me gaat, is het wijs om de dingen gewoon te laten zijn (Let It Be)
• Vandaag verlang ik naar gisteren (Yesterday)
• Als ik beroemd ben, dan mag jij mijn chauffeur zijn (Drive My Car)
• Mensen die andere mensen veroordelen omdat ze anders zijn, die zijn de echte domoren (Fool On The Hill)
• Na een lange, koude tijd is daar eindelijk de zon (Here Comes The Sun)
• Ik wil gewoon je hand vasthouden (I Wanna Hold Your Hand)

Pas als je het plot van je lied kent, weet je wat je met je woorden moet zeggen om het doel te raken.

Heb je een plot op papier? Bepaal dan grofweg hoe de verhaallijn van je lied verloopt. Wat gebeurt er in het eerste couplet? Wat gebeurt er in het tweede couplet? Wat wil je in het refrein zeggen?

Miep nog niet over details. Dat komt later wel. Werk van groot naar klein.

Begin pas aan de songtekst als de grove structuur staat. Vloeien de woorden vanzelf uit je pen? Mooi!

Loop je toch nog vast? In het boek De Kunst Van Songwriting staan drie creatietools om je songtekst op een natuurlijke manier tot bloei laten komen. Met natuurlijk bedoel ik: op een manier die jouw creatieve onderbewuste aanspoort om een songtekst te bedenken die raakt. Dit zijn de drie tools:

• Het Woordenpalet: verzamel woorden voor in je zaadje
• Bracketing: maak je geen zorgen om de details, die ontvouwen zich later wel
• De Zintuigenradar: spoor nog meer geur en kleur voor je songtekst op

Maar is het niet beter om gewoon je intuïtie te volgen bij het schrijven van een songtekst? Het gaat toch om je gevoel op papier krijgen?

Deels. In eerste instantie wel. Maar muziek is communicatiekunst.

Je wilt niet alleen jezelf raken, maar de ander ook. Dus ergens zul je de vertaalslag moeten maken om jouw gevoel tot het gevoel van de ander te maken. En dat doe je met schrijfvaardigheden. Oefening baart kunst.

Hieronder vind je één van m'n songs, geschreven met behulp van de creatietools in het boek De Kunst van Songwriting.